Prent uit het boek Sint Nicolaas en zijn knecht (1850) van Jan Schenkman.
Mijn oma zong vroeger allerlei sinterklaasliedjes die ik niet kende. Het waren liedjes uit haar jeugd. Zij stierf toen ik tien jaar oud was en ik had op die leeftijd nog niet de tegenwoordigheid van geest de liedjes op te nemen met de cassetterecorder. Ik ben ze vergeten.
Toch ken ik eeuwenoude Sint-liedjes. Die staan vol met ouderwetse woorden die ons 21e-eeuwers nauwelijks nog wat zeggen. Makkers staakt uw wild geraas? Waarom zitten kaatseballen in een net? Wat is een roe eigenlijk ook alweer? En wat doet die plak onderin die zak? Veel volwassenen kunnen die vragen niet eens beantwoorden, laat staan kinderen.
Schenkman
Het gros van de sintliederen die we nog zingen stammen uit halverwege de negentiende eeuw. Vooral een zekere Jan Schenkman heeft bijgedragen aan de pret door een aantal boekjes rond Sinterklaas en zijn (toen nog eenzame) knecht uit te brengen.
Wellicht schreef hij een aantal bestaande liedjes op. Net iets ouder is Zie de maan schijnt door de bomen. De arts en dichter Jan Pieter Heije schreef dit al op in 1843.
Heldendaden
Maar welk sintlied is nu het oudste? In de middeleeuwen zongen kerkgangers in heel Europa rond deze dagen uitgebreide gezangen over de heilige uit Myra. Die liederen gingen uiteraard over Sints heilige heldendaden. Die zingen we nu niet meer.
De eerste liederen en verzen over het feest zoals we dat nu nog een beetje kennen, dateren waarschijnlijk uit de zeventiende eeuw. Sinterklaas Goedheiligman schijnt van die tijd te zijn. Daarmee is dit waarschijnlijk het oudste Sinterklaasliedje dat we nu nog zingen. Een bewijs van een oudere heb ik niet.
Verdwenen
Ook zijn veel liedjes uit het collectieve geheugen verdwenen. Die liedjes van mijn oma, maar ook die van andere oma’s.
Heel veel liedjesmakers wagen tot op de dag van vandaag pogingen om nieuwe sinterklaasliedjes te schrijven. Die blijven echter hoogst zelden hangen. De liederen die Schenkman ons schonk, blijven ons wel bij. Waarom die wel? Geen idee. Misschien wel gewoon omdat ze goed zijn. Maar vooral omdat iedereen ze kent.
Pingback: Zwarte Piet is een Duitser « Monumentje!