Vier leeuwen zijn in het Amsterdamse Beatrixpark beland.
Ooit stonden er op de viaducten rondom het Amsterdamse Centraal Station 22 zandstenen leeuwen. Dat waren indrukwekkende, manshoge beelden. Deze stonden symbool voor de vrije doorgang over water en spoor. De leeuwen met het wapen van Amsterdam stonden bij scheepsingangen naar de stad. Die met het Rijkswapen moesten de spoorlijnen markeren.
Geen van deze beelden uit 1876 staan nog op hun plaats. Dat laat Henk Dijkman mij weten. Hij is verbonden aan het Genootschap Leeuwen van het Centraal Station, dat zich het lot van de stenen roofdieren aantrekt. De beelden zijn verdwenen tussen 1904 en 1969. Van de 22 heeft het Genootschap 15 exemplaren weten te traceren.
Tuin
Daarvan staan er vier in het Beatrixpark in de hoofdstad. Anderen staan bij particulieren in de tuin, onder meer in Amstelveen en Amsterdam-Noord. Tuinen van kastelen en buitenplaatsen hebben weer andere liefdevol opgenomen en ook het Haagse Louwman-automuseum heeft er twee op de oprit staan. Waar staan die zes andere? Wie het weet mag het zeggen.
Talrijker zijn nog de valse leeuwen. Vaak zijn stenen monsters over heel Nederland en daarbuiten voor de echte leeuwen aangezien. Zij bleken uiteindelijk niet aan de eigenschappen van de echte leeuwen te voldoen; zij kijken de verkeerde kant op, hebben het goede wapen niet, zijn te klein of te nieuw. Over de echtheid van één stenen beest zijn de meningen verdeeld.
Betwist
Wellicht kunnen de leeuwen bij de Oostertoegang weer terugkomen.
Dat betwiste exemplaar staat in het Noord-Hollandse Valkeveen. “Volgens sommigen is dit de zestiende CS-leeuw die is teruggevonden”, vertelt Dijkman. “Volgens anderen zou dit nooit een stationsleeuw kunnen zijn omdat het beeld er al in de zeventiende eeuw zou hebben gestaan. Dit wordt nog verder uitgezocht.”
Komen de stenen dieren ooit weer terug op hun plek? Dijkman verwacht dat niet. “Alle originele standplaatsen van de leeuwenbeelden zijn ofwel gesloopt, ofwel onder de huidige sporen terecht gekomen.” Voor één plaats maakt hij een uitzondering.
Verscholen
Aan de Oostertoegang, vlakbij het station, staat een in de jaren 70 aangebrachte betonnen façade. Daarachter zou nog een origineel vleugelgebouw verscholen liggen, hoopt Dijkman. Daarop stonden ooit twee van de 22 leeuwen. Als deze hoek over een paar jaar een renovatiebeurt krijgt, kunnen die daar wellicht wel weer terugkomen.
Staat een van de leeuwen bij u in de tuin? Of weet u ergens anders een exemplaar te staan? Meld het bij Genootschap Leeuwen van het Centraal Station.
Foto's via Genootschap Leeuwen van het Centraal Station
Monumentje! 