Overal sporen van Market Garden rond Arnhem

“Zeker ook kapotgeschoten in de Tweede Wereldoorlog, hè papa?”

Overal om me heen kondigen ze het aan: de herdenking van Market Garden. Dat was een project van de geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog om Arnhem op de Duitsers te veroveren. Dat ging redelijk goed, tot aan zo’n beetje mijn achtertuin. Daar sloegen de Duitsers in september 1944 hard terug, overigens voor de laatste keer in die oorlog.

Belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis laten hun sporen na. In de regio waar de operatie Market Garden plaatsvond, kun je dat heel goed zien aan het erfgoed. Om precies te zijn: aan al het erfgoed dat er NIET is. Sporen van deze oorlogsschade is overal te vinden in en rond Arnhem.

Herbouwd

Neem nou het gros van de grotere monumenten die er wel staan. Of je nou het middeleeuwse kerkje van Oosterbeek bezoekt of het grote kasteel in Doornenburg of Doorwerth, allemaal zijn ze in de oorlog aan flarden geschoten en daarna herbouwd.

Met mijn gezin bezoek ik nogal eens erfgoed hier in de omgeving. Mijn zoon van vijf heeft onderhand zo vaak hetzelfde verhaal gehoord, dat hij bij elk monument nu vraagt: “Zeker kapotgeschoten in de oorlog en opnieuw opgebouwd, hè papa?” Ook als we op vakantie in een ver buitenland zijn, zelfs op plaatsen waar de Tweede Wereldoorlog minder hevig heeft gewoed.

Wederopbouw-bouw

In de Betuwe kun je veel wederopbouwkerkjes vinden.

En dan zwijgen we nog over de vele naoorlogse kerkjes in de dorpen in de Betuwe. In plaatsen als Huissen, Gendt en Doornenburg staan ze, van die karakteristieke naoorlogse blokkendozen. Aan alle Wederopbouw-bouw kun je goed zien: operatie Market Garden is nooit ver weg in deze regio.

Zullen we over honderd jaar al die jaren veertig- en vijftigbouwsels als prachtige, veelzeggende historie zien? Ik denk het wel, want in deze streek staat er al het nodige uit die tijd op monumentenlijsten. De gevolgen van de Tweede Wereldoorlog zullen hier altijd te zien zijn.

Afbeeldingen: "Doornenburg-497" door Arch - Eigen werk.Kerk door Michielverbeek - Eigen werk Licentie Public domain via Wikimedia Commons.