Gevonden fregat genoemd naar Twents landhuis. Waarom?

Huis te Warmelo

Eeuwenlang woonde hier de familie Sloet.

Luid gejuich in de wereld van de maritieme archeologie. Op de bodem van de Finse Golf is een fregat teruggevonden, dat drie eeuwen terug zonk. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om het Huis te Warmelo. Dat is een opmerkelijke naam voor een oorlogsschip. Waarom heette een boot die de kooplieden uit Hoorn, Enkhuizen en Medemblik moest beschermen tegen piraten en ander gespuis naar een landhuis in Twente?

Helemaal zeker weet ik het niet, maar wat ik wel weet is dat er een verband is tussen het huis bij Diepenheim en het fregatschip. Die ligt bij de familie Sloet. Dat was vanaf de tweede helft van de zeventiende eeuw een invloedrijke, Overijsselse patriciërsfamilie. Later werden die Sloetjes zelfs in de adelstand verheven. Een tak van de familie bewoonde het Huis te Warmelo sinds 1633.

Staten-Generaal

Veel telgen van de familie vertegenwoordigden vanaf die tijd tot ver in de negentiende eeuw Overijssel in de Staten-Generaal. Wie eenmaal daar in dat netwerk zat, kon rekenen op allerlei mooie bijbaantjes. We zien in allerlei archieven verschillende Sloets terug in meerdere besturen (raden) van de admiraliteiten, de voorlopers van de marine. In de tijd van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden had je er vijf: Zeeland, Rotterdam, Amsterdam, West-Friesland (Noord-Holland) en Friesland.

Om het ingewikkeld te maken: die admiraliteiten werden bestuurd door de Staten-Generaal, met vertegenwoordigers uit alle gewesten. Ook onder meer Overijssel, Gelderland en Utrecht hadden bij alle vijf officieel ook wat in de melk te brokkelen. We zien een J.A. Sloet tot Westerholt terug in de archieven van de Admiraliteit West-Friesland in 1723. Een andere telg zien we enkele decennia later. Dat een lidmaatschap van zo’n raad een familie-aangelegenheid werd, ligt voor de hand.

Trots

Nu was het in die tijd niet vreemd om een schip een aardrijkskundige naam te geven. Schepen die naar de thuishaven zijn genoemd, zoals de Amsterdam, zijn bekender. Toch zijn er meer schepen naar landhuizen genoemd, zoals naar het (verdwenen) Huis te Neck in Noord-Holland. Rederijen hadden vaak tientallen vaartuigen. Dat een lid van de admiraliteit zo trots was op zijn familieslot dat hij er een fregat naar heeft laten noemen, is niet zo vreemd. Wat moet hij hebben gebaald toen ‘zijn’ schip verging in 1715.

Het huis is tot 1872 in handen van de Sloets gebleven, meldt Wikipedia. Kort daarna brak de nieuwe eigenaar het af om er iets nieuws te bouwen. Dit is later bij een restauratie weer in een oudere staat teruggebracht. Dat betekende niet het einde van de familie; tot op de dag van vandaag lopen er Sloets rond.

Bron foto: Huis te Warmelo, Peter van der Wielen via wikimedia

 

1 thoughts on “Gevonden fregat genoemd naar Twents landhuis. Waarom?

  1. Beste Peter, de verklaring waarom VOC schepen geregeld de naam van een buitenplaats kregen is minder ingewikkeld dan het lijkt. Veel VOC schepen werden in de vaart genomen nadat een groepje kooplieden collectief de investering hadden gedaan om de bouw en uitrusting van zo’n schip te kunnen bekostigen. Hierbij was het gebruikelijk dat degene die het hoogste bedrag had ingelegd het recht kreeg om de naam van het schip te verzinnen. Veel Amsterdamse en mogelijke ook kooplieden uit andere Hollandse steden kozen vaak de naam van hun geliefde buitenplaats. Om die reden hebben er schuiten gevaren die Akerendam heette (vergaan bij Calmar, Zweden), Het Manpad, Tijdgeest, Beeckestijn, etc. Om die reden is het zeer interessant om op maritieme schilderijen te letten op het achtersteven (de zogenaamde spiegel) van schepen. Daar is soms een naam te lezen, als dan niet met in hout versierde elementen dat soms een afbeelding inhoudt van een buitenplaats…..Zou ook onderzoek naar gedaan kunnen worden. In de 17de en 18de eeuw is geld nooit ver weg en vaak de reden of verklaring waarom zaken zijn gelopen zoals ze liepen. Groet, René

Reageer!